Dr.
Muhammed Fet’hullah EZ-ZIJADI
 |
| Orientalizmi - Synimet dhe mekanizmat e tij |
ORIENTALIZMI
Synimet dhe
mekanizmat e tij
PARATHËNIE
HYRJE
Orientalizmi
Orientalizmi, kuptimi i tij dhe rëndësia e përkufizimit të
termit
Kuptimi i termit "orientalizëm"
Oksidentalizmi dhe oksidentalisti
Arabizmi dhe i arabizuari
Historia e orientalizmit
Orientalizmi, motivet dhe synimet e vjetra dhe të
ripërtërira
Mekanizmat e orientalizmit
Shtigjet e mendimit orientalist në botën tonë
Qëndrimi lindor ndaj orientalizmit
Si mund të formojmë një qëndrim shkencor mbi orientalizmin?
Orientalizmi sipas rrethanave dhe metodologjive të tij
Shkollat e orientalizmit
Shkolla britanike
Shkolla gjermane
Shkolla italiane
Shkolla franceze
Shkolla ruse
Shkolla spanjolle
Shkolla zioniste
Interesi bashkëkohor ndaj Orientit - Qendrat e tij më të rëndësishme
Në Britani
Në Amerikë
Në Holandë
Në Francë
Orientalistët dhe trashëgimia kulturore islame
Metodat e hulumtimit orientalist në studimet islame
BIBLIOGRAFIA
LITERATURA E SHËNIMEVE SHPJEGUESE
Të
dhëna mbi librin:
Titulli i origjinalit në arabisht:
الاستشراق
أهدافه ووسائله
الدكتور محمد فتح الله
الزّيادي
Përktheu nga gjuha
arabe: Roland VISHKURTI
Redaktor gjuhësor: Ermal BEGA
Korrektore letrare: Klodiana SMAJLAJ
Kopertina:
ACFOS - Besnik HAMITI
ISBN 978-9928-4028-5-1
Boton: Qendra
Shqiptare për Studime Orientale (ACFOS-Albania)
P.O.Box
8203
E-mail:
acfos_albania@yahoo.com
Viti
i botimit: 2012
Faqe: 168
Formati: A5
Të gjitha të
drejtat janë të rezervuara. Asnjë pjesë e këtij libri nuk mund të kopjohet, të
incizohet ose të transmetohet në asnjë mjet tjetër, qoftë të shkruar apo
elektronike pa lejen e autorizuar me shkrim nga botuesi në shqip.
Çmimi i shitjes në
librari: 600 lekë/5 Euro
© Copyright i
këtij botimi ACFOS-Albania, Tiranë 2012
Për
porosi dhe shitje me shumicë & pakicë ju lutem na kontaktoni me e-mail.
PARATHËNIE
Orienti! Vendi ku lindi jeta... Aty ku dielli merr dritë, ku Zoti iu
shpall njeriut me frymëzim, ku shpirtërorja u ndërthur me materialen; aty ku
librat e shenjtë pastruan shpirtin, krijuan dhe ngritën lart vlerat njerëzore
për të formuar një njeri dhe një shoqëri të përsosur, që synon harmoninë e
kësaj bote dhe lumturinë në amshim.
Orienti! Djepi i qytetërimeve... Vendi ku qielli takoi tokën, ku
njerëzit formuan popuj e kombe. Vend që shijoi kohë paqeje dhe mban mbi shpinën
e tij kohë lufte. Aty ku lindi historia, fletët e së cilës u shkruan gjatë
shekujve për të treguar të vërtetën mbi ekzistencën e gjithçkaje, për atë që
është e bukur dhe e mrekullueshme, por edhe atë që është e hidhur dhe e
padëshirueshme, për të treguar atë që njeriu krijoi me shpirtin, mendjen dhe
duart e tij.
Për të gjitha këto dhe të tjera që nuk janë përmendur, Orienti tërhoqi
vëmendjen jo vetëm të aventurierëve që e adhuronin atë për bukuritë e tij, por
edhe të studiuesve, hulumtuesve, shkencëtarëve të fushave të ndryshme,
arkeologëve, specialistëve, misionarëve dhe kolonialistëve.
Ai u studiua dhe u analizua për shekuj me radhë dhe vazhdon të
studiohet edhe në ditët e sotme. Atyre studiuesve që u morën me studimin e tij,
jo pa qëllim iu dha edhe një emër që tregon lidhjen e fortë ndërmjet tyre dhe
Orientit. Këta studiues janë “orientalistët” dhe fusha e studimit të tyre me të
gjitha degët e saj quhet “studime orientale”, pra të gjithë kanë lidhje dhe
marrin jetë nga fjala “Orient”.
Me gjithë qëndrimet e ndryshme ndaj orientalistëve dhe studimeve të
tyre, qofshin ato pozitive apo negative, orientalizmin mund ta konsiderojmë si
një urë lidhëse ndërmjet Lindjes dhe Perëndimit. Lëvizja e orientalistëve,
qoftë vetjake apo e qëllimshme, i nxiti edhe kolegët e tyre në Lindje, që të
aktivizohen më shumë në paraqitjen dhe studimin e kulturës së tyre, duke bërë
hulumtime të ndryshme rreth trashëgimisë kulturore, duke iu përgjigjur
shkrimeve orientale, duke analizuar, kritikuar, por edhe duke i mbështetur, kur
ata u janë përmbajtur metodologjive të sakta shkencore.
Fusha e studimeve orientale është aq e gjerë, si për nga pjesëmarrësit
që u aktivizuan në të, ashtu edhe për nga krijimtaria e tyre. Prandaj autori i
këtij libri, të cilin kemi nderin ta sjellim në gjuhën shqipe, me një përvojë
jo të vogël në këtë fushë studimesh, është munduar që në këtë studim të
shkurtër shkencor, të paraqesë jo vetëm historinë e kësaj lëvizjeje, por edhe
metodologjinë që orientalistët kanë përdorur në studimet e tyre për Orientin në
përgjithësi, dhe për trashëgiminë kulturore të qytetërimit islam në veçanti.
Autori thellohet shumë në analizën e kësaj lëvizjeje, për të nxjerrë në pah
motivet që i nxitën orientalistët të hedhin vështrimin e tyre drejt Orientit,
për t’u njohur me mekanizmat që përdorën dhe për t’i klasifikuar ata në grupe,
që u dha emrin “Shkollat e orientalizmit”.
Megjithëse shkrimet dhe studimet në këtë drejtim në gjuhën arabe janë
të shumta, në gjuhën shqipe, botime të tilla janë të pakta, ose më saktë
mungojnë plotësisht, pa përfshirë këtu përkthimet e disa librave të
orientalistëve si Bernard Lewis e të tjerë si ai, sepse libra të tillë janë
krijime të orientalistëve dhe jo studime që trajtojnë orientalizmin. Kështu që
lexuesi shqiptar do të ketë rastin të njihet më nga afër me orientalizmin, pse
jo dhe me personalitetet më të njohura të kësaj fushe, të cilët i gjen të
përmendur thuajse në çdo faqe të këtij libri. Kjo e bën këtë libër edhe më të veçantë,
sepse ai nuk është vetëm një studim i mirëfilltë, por edhe një biografi e
orientalistëve më të njohur të historisë së orientalizmit.
Gjatë përkthimit, duke pasur parasysh formimin e ndryshëm kulturor që
ka lexuesi shqiptar, dhe për t’i ardhur atij në ndihmë, jam përpjekur që disa
personalitete dhe terma, t’i shpjegoj me shënime plotësuese, që nuk janë në
tekstin origjinal. Për t’i dalluar ato, në fund të çdo shënimi do të gjeni
(sh.p.), që tregon se shënimi është i përkthyesit.
Në fund, mund të themi se Shqipëria, për fatin e saj të mirë apo të
keq, nuk ka përjetuar ndonjë lëvizje të mirëfilltë orientaliste, sikurse ndodhi
në vendet e tjera perëndimore apo si në disa vende të rajonit (p.sh. në
ish-Jugosllavi). Kjo mund të ketë ardhur si rezultat i shumë faktorëve, si
trashëgimia kulturore e popullit shqiptar, historia e tij shoqërore, politike,
ekonomike, por edhe vendndodhja e tij gjeografike.
Ata studiues të paktë që janë marrë me disa studime të kësaj fushe, në
përgjithësi kanë kryer studime gjuhësore, që përqendrohen rreth disa dukurive
dhe ndikimeve orientale në kulturën dhe trashëgiminë e popullit shqiptar, por ka dhe nga ata studiues shqiptarë, sidomos të kohëve të fundit
që, duke mos i përmendur burimet e ideve të tyre, më shumë reklamojnë idetë e
vjetra të orientalizmit perëndimor sesa sjellin diçka të re në këtë fushë
studimesh. Do të ishte më e ndershme dhe më modeste që ata të sillnin thjesht
mendimet e tyre, qofshin edhe mendime të dobëta apo ide të gabuara, sesa të
flisnin me gojën e tyre e të mendonin me mendjen e të tjerëve.
Sido që të jetë e vërteta rreth atyre studimeve që mund t’i quajmë
“orientalizëm shqiptar”, shpresojmë që vetë lexuesi, duke u njohur më mirë me
kuptimin, historinë, metodikën, motivet, synimet dhe objektivat e kësaj
lëvizjeje, do të jetë në gjendje të krijojë një mendim më të qartë dhe më të
saktë rreth saj.
Roland VISHKURTI
Qershor 2012
Këtu
vlen të përmendim Fjalorin e Orientalizmave në Gjuhën Shqipe, të autorit Tahir
Dizdari (1900-1972), vepër e cila pasqyron ndikimin e Islamit, të gjuhës arabe
në veçanti, dhe të gjuhëve orientale në përgjithësi, në kulturën e popullit
shqiptar. Kjo vepër është botuar e plotë në vitin 2005 nën përkujdesjen e
Institutit Shqiptar të Mendimit dhe Qytetërimit Islam (AIITC), në Tiranë dhe me
bashkëpunimin e familjes Dizdari.
.jpg)
